تعریف مال و انواع آن

جمع کلمه مال ، اموال است . اموال یک کلمه عربی است که به معنی املاک و کالاها و ثروت است . ریشه کلمه مال از فعل گذشته میل ، به معنای خواستن ، است . در فارسی هم به مال خواسته گفته می شود . در گذشته تنها به طلا و نقره مال می گفتند و بعدتر به هر چیزی که قابلیت ذخیره شدن و تملک کردن را داشت هم تعمیم پیدا کرد . بدون تردید معنی واژه مال در طول زمان بسیار تغییر کرده است و با پیشرفته تر شدن جوامع مصادیق آن نیز  گسترده تر شده است . آشنایی با مفهوم مال به ما در پاسخ به بسیاری از سوالاتی که مرتبط اموال است مانند قراردادها ، مالکیت و ... کمک می کند . از این رو در این قصد داریم تا مفهوم مال را بیان کنیم و انواع مال را معرفی کنیم .

مال چیست ؟

در قانون تعریفی از مال نشده است اما با توجه به مواد قانون مدنی می توان آن را این گونه تعریف کرد : " مال چیزی است که مفید باشد و یک نیاز اعم از مادی یا معنوی را رفع کند و همچنین قابل اختصاص یافتن به شخص معینی باشد . "
بنابراین برای اینکه چیزی مال محسوب شود باید 3 ویژگی را داشته باشد :
1 - مال باید مفید و ضروری باشد و به اصطلاح منفعت عقلانی داشته باشد یعنی از نظر عقل مال ارزش و منفعت دارد . بنابراین چیزی که ضروری نیست یا منفعتی ندارد مال محسوب نمی شود . مثلا ده شاهی مال محسوب نمی شود .
2- مال باید یک نیاز مادی یا معنوی را بر طرف کند یعنی یا باید یکی از نیازهای فیزیکی انسان و یا یکی از نیازهای روحی او را بر طرف کند برای مثال یک قطعه سنگ یا تکه چوب نیازی از فرد بر طرف نمی کند و افراد بابت آن پولی پرداخت نمی کنند . در گذشته مال بیشتر کالا مادی را در نظر می گرفت اما به مرور زمان و پیشرفت جوامع مال دیگر محدود به کالا نیست و مواردی جز دسته اموال قرار گرفت که کالای مادی نبودند امامال محسوب می شوند . برای مثال امروزه حق تالیف و حق سر قفلی هم چون موجب آثار و پیامدهای مالی می شوند و افراد از آن سود می برند و نسبت به ان مالکیت دارند ، مال محسوب می شوند .
3- مال باید قابلیت اختصاص یافتن به شخص  داشته باشد و افراد بتوانند مالک آن شوند . بنابراین برخی از اموال که مفید و ضروری هستند اما نمی توانند به شخص خاصی تعلق داشته باشند مال محسوب نمی شوند ، مانند ماه و دریای آزاد . این اموال به دلیل اینکه برای استفاده همه بشر هستند نمی توانند به کسی تعلق داشته باشند . البته بعضی از اموال وجود دارند که لزوما مالک خاصی ندارند ولی مال محسوب می شوند که در مقاله اموالی که مالک ندارند به آنها پرداخته ایم . 
 
نکته دیگری که می توان به آن اشاره کرد این است که مال با دارایی فرق دارد . دارایی مفهوم گسترده تری از مال دارد و جنبه منفی اموال و بدهی های فرد را هم شامل می شود . برای مثال 100 هزار تومن قرض یک فرد هم دارایی او محسوب می شود که در اصطلاح به آن دارایی منفی گفته می شود .

انواع مال